Thủy Tổ Họ Đoàn Đền Công

“Con người có tổ, có tông,
Như cây có cội, như sông có nguồn.
Cây có gốc mới trổ nhành xanh ngọn,
Nước có nguồn mới biển rộng, sông sâu.
Người ta nguồn gốc từ đâu?
Tổ tiên có trước, rồi sau có mình”.

Gốc tích họ Đoàn ở Việt Nam phải tìm hiểu tên họ của các Chậu, tên gọi các lãnh chúa mường ở vùng “Mười hai bản mường” (Xịp soỏng bản nà) thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Các Chậu sau này là vua Nam Chiếu đều họ Đoàn, các vua Nam Chiếu thông gia với người Lý Lão, dân tộc Tày cùng chủng tộc với người Nam Chiếu, dân tộc Thái ở Việt nam.

Năm 856 đời Đường, quân Nam Chiếu do tướng Đoàn Tù Thiên cầm đầu sang chiếm thành An Nam đô hộ phủ trong 3 năm… Sau đó xảy ra giao chiến giữa quân Nam Chiếu với Cao Biền vào năm 865 đời Hàm Thông. Có lẽ đó là những người họ Đoàn đầu tiên tại Việt nam.

Cuốn sách Sơ Thảo Tính Danh Học Việt Nam có nói về lịch sử các dòng họ của Việt Nam, trong đó có nói về họ Đoàn. Cuốn sách được một nhà xuất bản nổi tiếng ở San Jose xuất bản năm 2003. Sách có nhắc đến một người họ Đoàn được vua Quang Trung tin cậy và giao trọng trách làm sứ giả, đó là vị quan Đoàn Nguyễn Tuấn.

Trải qua lịch sử của vùng đất Giao Chỉ và An Nam, các cuộc di chuyển dân cư vì lý do chinh chiến hoặc canh nông, dòng họ Đoàn đã có mặt ở nhiều nơi. Ngày nay họ Đoàn có mặt ở vùng Hưng Hóa (Phú Thọ). Tại tỉnh Hưng Yên, huyện Tiên lữ, có một làng Xuôi, chỉ có một họ Đoàn, có miếu thờ họ Đoàn. Tại xã Phượng Kỳ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương có cả một nhà thờ tổ của dòng họ Đoàn với rất nhiều bia đá khắc bằng chữ nho về công trạng của những người trong họ từ rất xa xưa.

Theo các tài liệu và người dân địa phương truyền lại, vào thời Nhà Trần khoảng trước năm 1288, Thuỷ tổ Đoàn Phúc Vinh và em trai ruột là Đoàn Phúc Hiền di cư từ huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương về vùng đất Đền Công để lập nghiệp. Thuỷ tổ Đoàn Phúc Vinh là người khai sáng ra Làng Đền Công, sau này là xã Đền Công (ngày 01/01/2020 xã Đền Công sáp nhập về phường Trưng Vương, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh). Họ Đoàn Đền Công được hình thành và phát triển từ đó cho đến nay đã trên 730 năm.

Đình Đền công là nơi thờ các vị thần gồm: Trần Hưng Đạo là thượng đẳng thần cùng với bốn vị thần khác là đẳng thần gồm: Cao Sơn Quý Minh, Nam Hải Tôn Thần, Phi Bồng Tướng Quân, Bạch Thạch Tướng Quân và thần thành hoàng làng “Đoàn Phúc Vinh” - thần tổ họ Đoàn Đền Công.

Theo lệ làng hàng năm, từ ngày 13 đến 15 tháng Giêng dân làng Đền Công mở lễ hội Đình Đền Công tiến hành tế lễ thần Trần Hưng Đạo cùng với 4 vị tướng quân và thần thành hoàng làng - thần tổ họ Đoàn Đền Công. Dân làng tổ chức rước thần xung quanh làng. Đám rước trang nghiêm, ngoạn mục thể hiện thành lòng kính, biết ơn của dân làng đối với các vị thần và thần hoàng đã có công khai sáng; luôn ứng giúp dân làng trừ tai, giáng phúc mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân địa phương. Ngày hội làng tưng bừng vừa có ý nghĩa tôn vinh thần, vừa gắn kết cộng đồng làng xóm trong sự nghiệp dựng làng giữ nước.

Nhà thờ họ Đoàn Đền Công đang thờ:

1. Cao cao tằng tổ Khảo Đoàn Quý Công tự huý Đoàn Thời Hội ký táng tại Sông Đùng (Cảng Bo), phươngg Quang Trung, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Mất ngày 19 tháng 01( Âm Lịch).

2. Cao cao tằng tổ Khảo Đoàn Quý Công tự huý Đoàn Thời Vọng ký táng tại Đượng Chân Châu, Khu Đền Công 1, phường Trưng Vương, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Mất ngày 01 tháng 6 (Âm Lịch).

Và các vị:

Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Hiền khảo, Hiền tỷ, Bá, Thúc, Đệ, Huynh, Cô, Dì, Tỷ, Muội, Chầu Tổ Cô, Hoàng Tổ Mãnh, Bà Cô, Ông Mãnh…. dòng họ Đoàn Đền Công./.

 

Bìa minh họa